سرطان معده چیست؟
به طور معمول، سلول های بدن رشد کرده و تقسیم می شوند تا جایگزین سلول‌های قدیمی یا آسیب دیده شوند. این رشد به شدت تنظیم می‌شود و هنگامی که سلول‌های کافی برای جایگزینی سلول‌های قدیمی تولید شوند، سلول‌های طبیعی تقسیم نمی‌شوند. تومور‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که در این تنظیم خطایی وجود داشته باشد و سلول‌ها بدون کنترل به رشد خود ادامه دهند. سرطان معده زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های پوشش داخلی معده به‌طور غیرقابل کنترلی رشد می‌کنند و تومورهایی را تشکیل می‌دهند که می‌توانند به بافت‌های طبیعی حمله کرده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند. سرطان‌ها با انواع سلول‌هایی که از آن‌ها نشات می‌گیرند توصیف می‌شوند. حدود 90 تا 95 درصد این بیماری از پوشش داخلی معده به نام آدنوکارسینوما نشات می‌گیرند. سرطان‌های دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند در معده ایجاد شوند، از جمله تومورهای استرومایی دستگاه گوارش (GIST)، لنفوم، و تومورهای کارسینوئیدی.
لازم به ذکر است که: سرطان معده یکی از پنج سرطان کشنده است و حدود 16% از مرگ‌های در اثر سرطان در ایران، به علت سرطان معده است.
علائم سرطان معده چیست؟
در این خصوص باید گفت که این بیماری در مراحل اولیه هیچ علامت بالینی ندارد و به همین علت تشخیص زود هنگام آن را مشکل می‌کند.
در مراحل پیشرفته‌تر علائم و نشانه‌های سرطان معده عبارتند از:
- سوزش معده
- درد و احساس سنگینی در ناحیه بالای شکم
- مشکل در بلع غذا (Dysphagia)
- احساس پر بودن معده قبل از سیر شدن همراه با درد
- تهوع و استفراغ خونی
- بی‌اشتهایی، کاهش وزن
- زردی پوست
- وجود خون در مدفوع و مدفوع سیاه رنگ (خون در مسیر تا دفع اکسیده و سیاه می‌شود)
- کم‌خونی و فقرآهن در مردها
- خون مخفی در مدفوع
- وجود توده در شکم که اکثرا نشان‌دهنده رشد طولانی مدت و گاهی متاستاز به کبد است.
- خستگی
- احساس نفخ بعد از خوردن غذا
- سوزش قلب شدید و مداوم
- سوء هاضمه شدید که همیشه وجود دارد.
علائم سرطان معده در کودکان
در خصوص بروز چنین بیماری در کودکان در ابتدا بهتر است بدانید که این بیماری جزو شایع‌ترین های است که در کودکان رایج است. به طور خلاصه نیز علائم کوتاه مدت و اختصاری را تجربه می‌کنند که اغلب شاهد مواردی هم‌چون اسهال، استفراغ، درد در ناحیه شکم و هم‌چنین احساس سوزش در هنگام بلع یا دفع ادرار است که گاهی از دست دادن اشتها و سوء‌هاضمه نیز بروز پیدا می‌کند.
علت سرطان معده
علت اصلی سرطان معده یک جهش (تغییر) ژنتیکی در سلول‌های معده است که باعث رشد سریع سلول‌های سرطانی و در نهایت تشکیل تومور می‌شود.عوامل خطری که می توانند شانس ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند عبارتند از:
- سابقه خانوادگی
- سیگار کشیدن
- چاقی
- عفونت از باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori).
- رژیم غذایی سرشار از نمک
- رژیمی که میوه‌ها و سبزیجات زیادی را شامل نمی‌شود.
تشخیص سرطان معده
روش‌های متعددی برای تشخیص بروز چنین بیماری وجود دارد که در ادامه در خصوص آن توضیحات بیشتری ارائه می‌دهیم.
آزمایش خون جهت تشخیص سرطان معده
تست خون که می‌تواند چندین نوع سرطان از جمله سرطان معده را از طریق آزمایش خون در مراحل اولیه که هنوز هیچ علامت بالینی دیده نشده، مشخص کند. این آزمایش بر پایه موادی است که سلول‌های سرطانی در خون آزاد می‌کنند. انجام این آزمایش به صورت دوره‌ای می‌تواند به تشخیص به موقع این سرطان کمک زیادی نماید.
سی تی اسکن
اگر تومور به اندازه کافی بزرگ باشد، آزمایش‌های رادیولوژیک مانند: سی‌تی اسکن (CT Scan) و MRI می‌توانند به شناسایی مشکل در معده کمک کنند.
آندوسکوپی و بیوپسی
آندوسکوپی (endoscopy) فوقانی برای بیوپسی (biopsy) (نمونه‌برداری) از ضایعه برای تشخیص زودهنگام سرطان قبل از این‌که توده به اندازه کافی بزرگ شود که در آزمایشات رادیولوژیک دیده شود استفاده می‌شود. آندوسکوپی فوقانی با قرار دادن یک لوله نازک با یک دوربین کوچک از طریق دهان و داخل معده انجام می‌شود، جایی که نمونه‌برداری از تومور به دست می‌آید. برای این‌که پزشک معالج دریابد یک تومور چه مقدار از دیواره معده را درگیر کرده و برای کمک به ارزیابی “مرحله” سرطان، یک سونوگرافی آندوسکوپی را تجویز می‌کند که از نوع خاصی از آندوسکوپ استفاده می‌کند که دارای پروب اولتراسوند است. آندوسکوپ از طریق دهان در معده قرار می‌گیرد. متخصص اولتراسوند قادر است از طریق سطح دیواره معده، به دیواره معده در آن طرف نگاه کند و ببیند که چه مقدار از معده توسط تومور درگیر شده است.
راهکار های درمان سرطان معده
در مراقبت و درمان سرطان، انواع مختلف پزشکان اغلب با هم کار می‌کنند تا یک برنامه درمانی کلی برای بیمار ایجاد کنند که انواع مختلف درمان را ترکیب می‌کند. به این کار تیم چند رشته ای می‌گویند. این تیم ممکن است شامل پزشکان زیر باشد:
- متخصص گوارش، پزشک متخصص در دستگاه گوارش از جمله معده و روده
- جراح و آنکولوژیست جراحی، پزشکی که در درمان سرطان با استفاده از جراحی تخصص دارد.
- انکولوژیست، پزشکی که در درمان سرطان با دارو تخصص دارد.
- انکولوژیست پرتو، پزشکی که در انجام پرتودرمانی برای درمان سرطان تخصص دارد.
- پاتولوژیست، پزشکی که در تفسیر تست‌های آزمایشگاهی و ارزیابی سلول‌ها، بافت‌ها و اندام‌ها برای تشخیص بیماری تخصص دارد.
- رادیولوژیست، یک پزشکی که در استفاده از تست‌های تصویربرداری برای تشخیص بیماری تخصص دارد.
تیم‌های مراقبت از سرطان شامل انواع دیگر متخصصان، مانند: دستیاران پزشک، پرستاران، پرستاران سرطان‌شناسی، مددکاران اجتماعی، داروسازان، مشاوران، متخصصان تغذیه و دیگران هستند.
سرطان معده ممکن است با جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی، درمان هدفمند یا ایمونوتراپی درمان شود. شرح انواع رایج درمان های مورد استفاده برای سرطان معده در زیر ذکر شده است. برنامه مراقبتی شما ممکن است شامل درمان علائم و عوارض جانبی نیز باشد که بخش مهمی از مراقبت از سرطان است.
گزینه‌های درمانی و توصیه‌ها به عوامل مختلفی از جمله نوع و مرحله سرطان، عوارض جانبی احتمالی، ترجیحات و سلامت کلی بیمار بستگی دارد. اغلب، ترکیبی از درمان ها برای درمان سرطان معده استفاده می شود. درمان سرطان معده ممکن است دشوار باشد زیرا اغلب تا زمانی که در مراحل پیشرفته نباشد یافت نمی شود.
برای آگاهی از همه گزینه های درمانی خود وقت بگذارید و حتماً در مورد موارد نامشخص سوال بپرسید. با پزشک خود در مورد اهداف هر درمان و انتظاراتی که در حین دریافت درمان می توانید داشته باشید صحبت کنید. این نوع گفتگوها «تصمیم گیری مشترک» نامیده می شود. تصمیم گیری مشترک زمانی است که شما و پزشکان‌تان با هم کار می‌کنید تا درمان‌هایی را انتخاب کنید که متناسب با اهداف مراقبت شما باشد. تصمیم گیری مشترک به ویژه برای سرطان معده مهم است زیرا گزینه‌های درمانی مختلفی وجود دارد. درباره تصمیم گیری در مورد درمان بیشتر بیاموزید.
درمان خانگی سرطان معده
در نظر داشته باشید تمامی روش‌های مذکور بهتر است تحت نظر فردی متخصص در این زمینه صورت بگیرد تا نحوه و چگونگی مصرف آن مشخص شود. هم‌چنین همه راه‌حل‌ها برای همه جواب نمی‌دهند، بنابراین ممکن است یک فرد قبل از یافتن بهترین راه حل برای بیماری‌اش چندین مورد از آن‌ها را امتحان کند.
از یک رژیم غذایی ضد التهابی پیروی کنید
رژیم غذایی برای جلوگیری از گاستریت باید شامل کلم بروکلی و روغن زیتون باشد.
این بیماری اغلب به التهاب مخاط معده اشاره دارد، بنابراین مصرف رژیم غذایی که به کاهش التهاب کمک می کند ممکن است در طول زمان تسکین دهد. با این حال، تحقیقات به طور قطعی نشان نداده است که پیروی یک رژیم غذایی خاص باعث ابتلا به سرطان یا پیشگیری از آن شود.
عموما افراد با داشتن یک برنامه غذایی مناسب و متناسب خودشان، می توانند تشخیص دهند که کدام غذاها برای آن‌ها مفید است یا علائم بیماری را تشدید می‌کند. سپس آن‌ها می‌توانند شروع به کاهش مصرف خود کنند یا به طور کلی از برخی غذاها اجتناب کنند.
10 نوع از میوه های مفید برای سرطان معده در حین و بعد از درمان
برخی از غذاها، از جمله میوه‌ها، حاوی ترکیبات تقویت کننده سلامتی هستند که ممکن است رشد تومور را کاهش داده و عوارض جانبی خاصی را کاهش دهند تا مسیر بهبودی شما را تسهیل کند.
- زغال اخته
- سیب
- پرتقال
- انار
- موز
- آلبالو
- لیمو
- گلابی
- توت فرنگی
- گریپ فروت
عمل جراحی
جراحی برداشتن تومور و برخی از بافت‌های سالم اطراف آن در طی یک عمل جراحی است. نوع جراحی مورد استفاده بستگی به مرحله سرطان دارد، برای سرطان در مراحل اولیه برخی از پزشکان ممکن است یک درمان غیر‌جراحی به‌نام برداشتن مخاط آندوسکوپی را توصیه کنند. این روش حذف تومور با آندوسکوپ است.
در مراحل اولیه (مرحله‌ای که تومور زمانی که سرطان هنوز فقط در معده است،) از جراحی برای برداشتن قسمتی از معده مبتلا به سرطان و غدد لنفاوی مجاور استفاده می‌شود. به این عمل گاسترکتومی ساب کل یا جزئی می‌گویند. در گاسترکتومی جزئی، جراح قسمت باقی‌مانده معده را به مری یا روده کوچک متصل می‌کند.
اگر سرطان با یا بدون گسترش به غدد لنفاوی به دیواره خارجی معده گسترش یافته باشد، ممکن است از جراحی به همراه شیمی‌درمانی (Chemotherapy) و پرتودرمانی (Radiotherapy) استفاده شود، جراح می‌تواند جراحی ساب توتال (Subtotal gastrectomy) یا جراحی کامل (Complete gastrectomy) را انجام دهد که به معنای برداشتن تمام معده است. در طی یک گاسترکتومی کامل، جراح مری را مستقیماً به روده کوچک متصل می‌کند.