بیماری اوتیسم به واسطه مجموعه‌ای از رفتارهای مشخص تعریف شده و به صورت یک طیف بوده که بر افراد مختلف به شکل و درجات متفاوت تاثیر می‌گذارد. درحالیکه هیچ دلیل واحدی برای اوتیسم شناخته نشده، تشخیص‌های زودهنگام، به افراد، در دریافت حمایت و خدماتی که نیاز دارند کمک می‌کنند. این حمایت‌ها، کیفیت زندگی و فرصت‌های بیشماری را برای آنها فراهم می‌نمایند.
ویژگیها و تشخیص بیماری اوتیسم
ویژگی های اوتیسم در راهنمای تشخيصی و آماری اختلالات روانی، چاپ پنجم به این شکل آمده: تفاوت‌های دائمی در ارتباطات، روابط بین فردی و تعاملات اجتماعی در محیط‌های مختلف نشانه‌های قابل مشاهده:
- صحبت نکردن یا داشتن الگوهای غیرعادی کلامی
- مشکل در درک ارتباطات غیرکلامی
- مشکل در ایجاد یا حفظ دوستی
- مشکل در ادامه مکالمات
رفتارهای محدود و تکرار شونده، الگوها، فعالیتها و علائق نشانه‌های قابل مشاهده:
- تکرار کردن صداها یا عبارات (پژواک گویی)
- حرکات تکرارشونده
- ترجیح بر یکنواختی، و مشکل در گذار و داشتن روال عادی
- علائق انعطاف ناپذیر یا به شدت محدود و شدید
- حساسیت شدید به محرک‌های مختلف یا حساسیت خیلی کم به آنها
مطابق آیین نامه تشخیصی و آماری انجمن روانشناسی آمریکا، که توسط متخصصان بالینی برای تشخیص اوتیسم بکار می‌رود، ویژگی‌های اصلی اوتیسم باید در اوایل کودکی ظهور کنند. اما ممکن است تا زمانی که نیازهای اجتماعی، فراتر از ظرفیت سازش‌پذیری فرد مبتلا به اوتیسم نباشند، کاملا آشکار نشوند. و برخی علائم ممکن است بخاطر یادگیری استراتژی‌های سازگاری، پنهان شده و دیده نشوند.
برای غربالگری کودکان جهت ابتلا به این اختلال پاسخ به پرسشهای زیر تعیین کننده است:
- آیا کودک در ۶ ماهگی لبخند عاطفی داشته است؟
- آیا کودک در ۹ ماهگی توانسته صدا و حالتهای چهره را تقلید کند؟
- آیا کودک در ۱۲ ماهگی توانسته از خودش صداهایی درآورد؟
- آیا کودک قادر به تشخیص واکنش دیگران هست؟
- آیا کودک میتواند تماس چشمی برقرار کند؟
- آیا کودک رفتارهای تکراری یا کلیشه ای دارد؟
- آیا کودک میتواند با دیگران تعامل و ارتباط برقرار کند؟
- واکنش کودک نسبت به محرکها چگونه است؟
- تون صدای کودک چگونه است؟ آیا یکنواخت است؟
- حساسیت کودک نسبت به حواس پنجگانه مثل نور و صدا و درد چگونه است؟
طیف اوتیسم چیست؟
اختلال طیف اوتیسم (ADS) یک نوع اختلال رشد است که بر برقراری ارتباط و رفتار فرد تاثیر می‌گذارد. اگرچه این بیماری در هر سنی قابل تشخیص است، به آن "اختلال رشد" گفته می‌شود چراکه عموما علائم آن در دو سال اول زندگی ظاهر می‌شوند. در نسخه قبلی (DSM)، دسته‌بندی‌‌های زیر برای انواع اوتیسم درنظر گرفته شده بود:
- اختلال اوتیستیک: این اختلال همان اختلال اوتیسم است.
- سندروم آسپرگر: در سر ملایم طیف اوتیسم قرار دارد. افراد مبتلا گاهی خیلی باهوش هستند ولی در روابط اجتماعی مشکل دارند.
- اختلال فراگیر رشد معین: به این اختلال اوتیسم غیر معمول می‌گویند و برخی از رفتارهای افراد اوتیستیک را دارند.
علائم بیماری اوتیسم چیست؟
اوتیسم در کودکان در سنین پایین قابل تشخیص است در ادامه برخی علائم را با هم می‌بینیم:
- بچه‌های طبیعی که به دنیا می‌آیند ابتدا فقط گریه می‌کنند یا گاهی بی دلیل می‌خندند؛ ولی تا شش ماهگی درجاتی از ابراز احساسات را کسب می‌کنند. اگر این ابراز هیجانی را در شیرخوارتان ندیدید میتواند اولین زنگ خطر اوتیسم باشد. نگران نشوید ممکن است هم نباشد.
- بچه‌های مبتلا به اوتیستیک از نظر هیجانی بی‌تفاوت هستند و گاهی هیجانات شدید یا نامتناسب دارند مثلا خنده و گریه شدید و نامتناسب
- در نه ماهگی، یک کودک نرمال، لبخند اجتماعی دارد یعنی به آدم‌ها گاهی لبخند می‌زند ولی شیرخوار اوتیستیک چنین لبخندی ندارد.
- بچه‌های نرمال تا یک سالگی تماس چشمی دارند یعنی با ما چشم تو چشم می‌شوند و لبخند می‌زنند و به اسم خود واکنش نشان می‌دهند. همچنین بچه‌ها تا یک سالگی غان و غون می‌کنند، بچه‌های اوتیستیک هیچکدام از این موارد را ندارند.
- یکی از موارد دیگری که در اوتیسم مختل می‌شود تکلم است. در حالت طبیعی بچه‌ها باید تا هجده ماهگی حداقل ده تا کلمه را یاد گرفته باشند و کاربردشان را بلد باشند ولی بچه‌های اوتیستیک ممکن است کلمه‌ها را تکرار کنند ولی کاربردشان را بلد نیستند. همچنین از دستورات پیروی نمی‌کنند چون درک کلامی ندارند.
- در کل علائم اوتیسم در کودکان زیر سه سالگی خودشان را نشان می‌دهند.
- تاکید می‌کنم مثل بقیه‌ی اختلالات همه‌ی علائم لزوما نباید وجود داشته باشند.
- بازی‌های تخیلی ندارند.
- با همسالان ارتباط کمی برقرار می‌کنند.
- به چیزهایی که علاقه دارند اشاره نمی‌کنند و به‌جای آن دست والدینشان را می‌گیرند و به سمت شی یا خواسته‌ای که دارند می‌برند.
- از ایما و اشاره برای ارتباط برقرار کردن استفاده نمی‌کنند.
- به جزییات اشیا علاقه دارند.
- کلمات تکراری و بی‌معنی بکار می‌برند.
- برخی از علایم در سنین بالاتر هم ممکن است دیده شوند.
- مثلا بد غذا هستند و انتخاب‌های محدودی برای غذا دارند.
- بازی‌های تکراری و علاقه‌های محدودی دارند.
- حرکات تکراری مثل راه رفتن روی پنجه یا پاشنه پا بال بال زدن، چرخیدن دور خود یا حرکات ریتمیک دوست دارند.
- در حواس پنجگانه‌ی خود یا حساسیت زیادی دارند یا اصلا حساس نیستند.
- خواب و بیداری منظم و طبیعی ندارند.
- هرجا می‌روند باید اسباب‌بازی یا وسیله خاصی را با خودشان ببرند.
- کلماتی را که می‌شنوند به طرز طوطی‌وار و بیش از حد معمول تکرار می‌کنند.
- تغییر از حالت روزمرگی به شدت آنها را آشفته می‌کند.
- بای بای نمی‌کنند، بوس نمیفرستند.
- صحبتشان منوتون و شبیه ربات است.
- بنابراین اگر یکی از این علایم در کودک شما وجود داشت حتما به روانپزشک جهت تشخیص دقیق‌تر مراجعه کنید.
علت بیماری اوتیسم در کودکان
اوتیسم به چه علت بوجود می‌آید؟ علت دقیق اوتیسم ناشناخته است. تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که دلیل واحدی برای ابتلا به این بیماری وجود ندارد.
برخی عوامل خطر احتمالی اوتیسم شامل:
- ابتلای یکی از اقوام درجه یک به اوتیسم
- جهش ژنتیکی
- سندرم X شکننده یا سایر اختلالات ژنتیکی
- سن بالای پدر و مادر هنگام تولد کودک
- پایین بودن وزن هنگام تولد
- عدم تعادل متابولیکی
- پیشینه عفونت‌های ویروسی
- قرار گرفتن جنین در معرض داروهای والپروئیک اسید (Depakene) یا تالیدومید
طبق اعلام موسسه بین المللی اختلالات عصبی و سکته مغزی(NIDS)، هر دو عامل ژنتیک و محیط ممکن است در ابتلای افراد به اوتیسم تعیین کننده باشند. منابع متعدد و معتبر قدیم و جدید نشان می‌دهند که این اختلال به دلیل انجام واکسیناسیون ایجاد نمی‌شود. مطالعه‌ای چالش برانگیز در سال 1998، وجود ارتباطی بین بیماری اوتیسم و واکسن سرخک، اوریون، و سرخجه(MMR) را اعلام کرد. اگرچه، این مطالعه توسط دیگر تحقیقات بی ارزش شمرده شده و سرانجام در مقالات معتبر بعدی رد شد.
اوتیسم چگونه درمان می شود؟
هیچ روش درمانی برای اوتیسم وجود ندارد ، اما به اعتقاد کارشناسان روانشناسی و متخصصان روانپزشکی روش های درمانی و سایر ملاحظات درمانی می توانند به افراد کمک کنند که حس بهتری داشته باشند یا به کاهش علائم آن ها کمک کنند.
بسیاری از رویکرد های درمانی شامل درمان هایی مانند موارد زیر می باشد:
- رفتار درمانی
- بازی درمانی
- کار درمانی
- فیزیوتراپی
- گفتار درمانی
ماساژ ، پتو و لباس سنگین ، و تکنیک های مراقبه نیز ممکن است اثرات آرامش بخش را ایجاد کند. با این حال ، نتایج درمانی متفاوت خواهند بود. برخی از افراد در این طیف ممکن است به خوبی به رویکرد های درمانی خاصی پاسخ دهند ، در حالی که برای برخی دیگر اینگونه نیست.